بررسی تأثیر آرام‌سازی پیشرونده عضلانی بر تهوع و استفراغ در زنان باردار

مقدمه: تهوع و استفراغ، یکی از شایع‌ترین مشکلات دوران بارداری است. از آنجا که بسیاری از محققین نقش اضطراب و یا افسردگی را در بروز تهوع و استفراغ بارداری مؤثر دانسته‌اند، آرام‌سازی با افزایش میزان آرامش احتمالاً می‌تواند سبب کاهش تهوع و استفراغ در زنان باردار شود، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آرام‌سازی عضلانی بر تهوع و استفراغ زنان باردار انجام شد. روش‌کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی در سال 1397 بر روی 66 زن باردار 12-6 هفته با تهوع و استفراغ بارداری، مراجعه‌کننده به دو مرکز انتخابی بهداشتی درمانی شهر مشهد انجام شد. افراد در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. پس از برگزاری 2 جلسه آموزش آرام‌سازی پیشرونده عضلانی طی یک هفته برای گروه مداخله، واحدهای پژوهش تمرینات را به مدت 4 هفته در منزل انجام دادند. در گروه کنترل از طرف پژوهشگر آموزشی داده نمی‌شد. ابزار مورد استفاده در این مطالعه شامل: شاخص تهوع و استفراغ رودز و پرسش‌نامه افسردگی، اضطراب و استرس بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 25) و آزمون‌های من‌ویتنی، تی مستقل، آنالیز واریانس با اندازه‌های تکراری و فریدمن انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد. یافته‌ها: میانگین نمره تهوع، استفراغ و عق زدن و نمره کل تهوع، استفراغ و عق زدن در گروه مداخله قبل از مطالعه به‌ترتیب 3/2±6/4، 3/2±2/3، 7/1±7/2 و 0/5±6/10 و بعد از مطالعه 4/1±8/2، 3/1±8/1، 9/0±6/1 و 8/2±6 بود، در‌حالی‌که میانگین نمره تهوع، استفراغ و عق زدن و نمره کل تهوع، استفراغ و عق زدن در گروه کنترل قبل از مطالعه به‌ترتیب 1/2±4/4، 4/2±3/2، 8/1±8/2 و 7/1±5/9 و بعد از مطالعه به‌ترتیب 6/1±8/3، 9/1±3/2، 2±7/2 و 8/4±8/8 بود که بر اساس نتایج آزمون‌های آماری، در گروه مداخله در طی تمام مراحل اندازه‌گیری، میانگین نمره تهوع، استفراغ و عق زدن و نمره کل تهوع، استفراغ، عق زدن زنان باردار کاهش معنی‌داری داشت (001/0>p)؛ در‌ حالی‌که در گروه کنترل، در برخی مراحل اندازه‌گیری، کاهش معنی‌دار نداشت (05/0 نتیجه‌گیری: آرام‌سازی پیشرونده عضلانی با کاهش اضطراب، استرس و افسردگی می‌تواند منجر به کاهش شدت تهوع، استفراغ و عق زدن در زنان باردار شود، لذا با توجه به بی‌عارضه بودن و راحتی انجام آن، این روش به‌عنوان راهکاری برای کاهش تهوع و استفراغ بارداری توصیه می‌شود.